Έξω απο το σπίτι του στην Καταβατή και στην πλατεία Αγίου Γεωργίου της Σίφνου Σάββατο στις 20 Αυγούστου 2016
#ThisIsACo–op 15η Μπιεννάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας –Σύλλογος Αρχιτεκτόνων.
..Τα σπίτια δεν ταράχτηκαν ούτ’οι αυλές σειστήκαν και τα πορτοπαράθυρα μείναν μανταλωμένα μπροστά στην ανίερη καταστροφή,στα σπίτια στις πόλεις,στα χωριά μέσα σε μια γενιά ο κόσμος των συμβόλων σιωπά…»
Στο δρώμενο στην πλατεία μας ενέπνευσαν το κείμενο «Το σπίτι των επιθυμιών και των πόνων» του Αριστομένη που ήταν η ομιλία του στο όγδοο Συνέδριο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων το 1984 και δημοσιεύτηκε το 1990 στο «Οδοιπόρος προς την Πηγή κείμενα πολεοδομικού στοχασμού», η προσωπικότητά του, το σπίτι που έζησε στη Σίφνο που βρισκόταν σε απόσταση λίγων μέτρων εγκαταλειμμένο, και οι διηγήσεις γύρω από αυτό, με καινούριες σκέψεις και ιδέες, παράγοντας νέες διαδρομές, έργα, παρεμβάσεις, αφηγήσεις, performances, αλλά και πράξεις που θa ακολουθήσουν..
Το έργο αυτό γραμμένο για το όγδοο Συνέδριο είναι άκρως επίκαιρο και ανοιχτό σε ερμηνείες του παρόντος,εμπεριέχει την ποιητική μαζί με τη πολιτική γύρω από τα θέματα σπίτι, κατοίκιση, κοινωνικό δικαίωμα στην κατοικία. Είναι πρόταση έρευνας και πείραμα «για άλλη αντιμετώπιση της γης, του χώρου ο σεβασμός και η προφύλαξή του, η εθνοκτημοσύνη και κοινοκτημοσύνη του και το ατομικό δικαίωμα ίσης προσπέλασης σ’ αυτόν».
Μας παρότρυνε όλες -ους με την δύναμη του και παρήχθη ένα σπουδαίο υλικό που απλώθηκε στον χώρο της πλατείας κατά τη διάρκεια του δρώμενου δημιουργώντας ένα νέο δυναμικό χωροχρόνο.
Με τον τρόπο αυτό υποστασιοποιήσαμε την αρχιτεκτονική πράξη ως αντίσταση και φέραμε στο χώρο της μικρής αποσπασματικής πλατείας του Αγίου Γεωργίου στην Καταβατή τα κρίσιμα ζητήματα του παρόντος γύρω από την κατοικία, την διαρπαγή της γης και του σπιτιού, το δικαίωμα στη στέγη, το προσφυγικό, ως μια εφήμερη κοινότητα που δημιουργήθηκε αυτές τις ημέρες στη Σίφνο. Έτσι καθώς ο άνεμος έπαιρνε τα χαρτιά και σκόρπιζε τις φωνές στους οικισμούς μετατρέποντας την πλατεία σε ηχείο, αισθανθήκαμε τη χωρικότητα του κειμένου μέσα από τα σώματα μας και τις φωνές. Η πλατεία έγινε μια πλατεία της αντίστασης και των αιτημάτων της κοινότητας για το σπίτι και για το δικαίωμα στη στέγη.
Ευχαριστούμε τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σίφνου για την τεχνική υποστήριξη.
Το δρώμενο ξεκίνησε έξω από το εγκαταλειμμένο σπίτι του Αριστομένη που τώρα ανήκει στην Εθνική Πινακοθήκη και συνεχίστηκε στην πλατεία με τις «Φωνές» που ήταν οι πολλαπλές εκφωνήσεις αποσπασμάτων του κειμένου από τον Γιώργο Ντοκόπουλο, την Μαρία Τράπαλη, και την Ελένη Τζιρτζιλάκη.
Στην έκθεση που γινόταν παράλληλα στους τοίχους και τις πεζούλες στην πλατεία συμμετείχαν οι Ρίκα Κριθαρά με το έργο A Quest of Space 2016, η Χριστίνα Θωμοπούλου, ο Γιώργος Φαραζής η Μαγδαληνή Κρυσταλινού με το έργο Επανάχρηση ναού για χρήση κατοικίας Σχέδια, κατόψεις και φωτογραφίες έρευνας, η Έρση Κρούσκα με το έργο «Κάθε κουβέρτα ένα σπίτι» εμπνεόμενη από την πύλη Ε1 και τις κουβέρτες της Ύπατης Αρμοστείας, εμπνεύστηκε την κατοίκιση των προσφύγων στα κελιά στο Μοναστήρι της Χρυσοπηγής, η Δέσπονα Παναγιωτοπούλου με το έργο Forgive me my little flower I will never return back,ο Νίκος Καζέρος με τις φωτογραφιες απο την διαμονή στο σπίτι του Αριστομένη Προβελέγγιου στη Σίφνο το 1991.Οι φωτογραφίες αποτύπωναν την αυλή,την είσοδο, την εσωτερική σκάλα, την κουζίνα, το ανώγειο.”Η φιλοξενία στο σπίτι ήταν περισσότερο αρχιτεκτονική πράξη, η δυνατότητα που παρείχε να συμβούν νέα πράγματα, να ονειρευτούν σε αυτό κι άλλοι ξεπερνώντας την περιοριστική κατάσταση της ιδιοκτησίας”. Στον χώρο υπήρχαν οι συνεντεύξεις από τους Γιώργο Ναδαλη γείτονά και φίλο του, τον Γιώργο Θεοδώρου (φίλος του) και της κα Έλλης (συγγενής του) που μίλησαν για το σπίτι και για την ζωή του στη Σίφνο τα καλοκαίρια.
Ο Κώστας Αραούζος έγραψε για τα αυτοφυή φυτά της αυλής του εγκαταλειμμένου σπιτιού. Υπήρχε επίσης ενα κείμενο για το αρχοντικό στο Άνω Πετάλι της Νινας Βαλλη Φιλίππου που είχε γράψει ο Αριστομένης στο περιδικό μεθαύριο 4/89.
Στην έκθεση συμμετείχαν επίσης ,η Αλεξανδρα Λεμονή με το έργο «Είσοδος 2 Κατανάλωση», η Luisella Carlei La strada (κείμενο για τα κινήματα κατοικίας στη Ρώμη) και ο Ορέστης Ηλίας με το εργο Nοstalgia,
H Ελενη Τζιρτζιλάκη στην εισίγησή της μίλησε για το σπίτι του Αριστομένη, το παλιό σπίτι και τη προσθήκη, και πως εκείνη σχετίστηκε με αυτό και με τη Σίφνο, πως το σπίτι ήταν ανοιχτό και φιλόξενο στην αρχιτεκτονική κοινότητα, καθώς και για την αρχιτεκτονική των σπιτιών στη Σίφνο που διακρίνεται για την απλότητα και πως μετασχηματίζεται μέσα από τις χρήσεις του παρόντος με τον τουρισμό και τις αγοραπωλησίες.
Η Ελένη Πετούρη στην εισήγησή της “Tι χάσαμε, τι μας πήραν, ποιοί μας το πήραν, που και πώς ζούμε…” Η “ξανακερδισμένη” αυλή”
εμπνεόμενη από τον ποιητικό – πολιτικό λόγο του Αριστομένη Προβελέγγιου διερεύνησε την διεκδίκηση του υπαίθριου και ημιυπαίθριου χώρου της κατοικίας, που χάθηκε από την εμπορευματοποίησή της.
Η Σοφία Βυζοβίτη μας μίλησε για τους εργάτες της κτιριακής ύλης στις κατασκευές μικρής κλίμακας, όπου με χειρουργική ακρίβεια επεμβαίνει ο αρχιτέκτονας αναδεικνύοντας την αρχιτεκτονική πράξη. Οι φωτογραφιες της ήταν καταγραφές απο τα θερινά εργοτάξια ανακαινισης κατοικιών.
Η Όλγα Μπαλαούρα μίλησε για τη σημαντική συμβολή του Άρη στον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων και στα συνέδρια του Συλλόγου.
Στην εισήγηση της η Βίκη Παναγιωτοπούλου “Και με το τηλεσκόπιο και με το μικροσκόπιο”, προσπάθησε να απαντήσει στο πώς συνδέεται η Σίφνος με την 15η biennale, ο Αριστομένης Προβελέγγιος με το προσφυγικό και τη ζούγκλα του Καλλέ, το προσφυγικό με το σπίτι των επιθυμιών και των πόνων. Ο Άρης βγάζει από τη φαρέτρα του και τα δυο και το μικροσκόπιο του, που ακουμπά την ανθρώπινη ανάγκη του καθενός μας για υποστασιοποίηση του δικού μας χώρου ως ναού της δικής μας ζωής του σπιτιού μας, αλλά και το τηλεσκόπιο του με το οποίο εξερευνά ολόκληρο τον κόσμο μας ορατό και αισθητό, αόρατο και συμβολικό, ανοίγοντας μας διάπλατα έναν ορίζοντα συλλογικής κατανόησης της κατοίκησης.
Ο Άγγελος Σκούρτης παρουσίασε την περφόρμανς “ο τοίχος – εγώ λίγα πράγματα από σπίτια ξέρω”, που αναφερόταν στους πρόσφυγες με κείμενα του Σαχτούρη, Σεφέρη, Φραγκιά, Αλεξάνδρου και δικά του “..όπου μίλησε για την..αρρώστια των σπιτιών… για την θεραπεία… και την αγάπη…”
Συγχρόνως η Πόπη Κρούσκα έλαβε μέρος στην περφόρμανς παρουσίαζοντας την video- εγκατάσταση “Αναπνοή”.
Η Ειρήνη Σαρλή έκλεισε την εκδήλωση με το ποιήμα του Λάμπρου Πορφύρα, που υπάρχει στο κείμενο το «Σπίτι των Επιθυμιών και των Πόνων».
Έμπνευση-οργάνωση Δίκτυο Νομαδική Αρχιτεκτονική
Με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Σίφνου
