Το κείμενο αυτό διαβάστηκε στην συζήτηση που έγινε στο Συμβάν που προέκυψε απο την ομάδα της Τετάρτης με τον τίτλο “Στενές Επαφές Φύλου Σεξουαλικότητας και Χώρου” στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο Εμπρός (2015).
Στον φίλο μου αρχιτέκτονα Λάζαρο Κοτάνοφ που χάθηκε απο έιτζ την δεκαετία του 80 .
Στέκομαι στο τελευταίο κείμενο απο το βιβλίο του Γιώργου Μαρνελάκη “η πόλη του AIDS προς μια ριζοσπαστική θεώρηση του παγκόσμιου”, χωρις αυτό να σημαίνει οτι δεν αναγνωρίζω την σημασία των ζητημάτων που αγγίζουν όλα τα κείμενα της παρούσας έκδοσης[1].
«Αν αυτό που θελετε είναι να αποδοκιμάσετε με επιφωνήματα τύπου ΩΩΩ και Ααα από την απέναντι πλευρά ,με τις σηκωμένες μύτες σας να πιέζουν το υποτιθέμενο όριο ανάμεσά μας τότε φύγετε μακριά.Γιατί αυτό είναι για το δέρμα.Το δέρμα μας.»Sue Golding [2]
Στη προσέγγιση αυτή θα δούμε την πολη του AIDS ως μια μεταφορά ( Susan Sontag)[3]. Η πόλη είναι ο τόπος του AIDS.
‘Η κρίση του AIDS είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή στη πόλη.. «Το AIDS είναι παγκόσμια πανδημία»
Η πόλη του AIDS, είναι σήμερα οποιαδήποτε πόλη, είναι μια ανάγνωση της σύγχρονης πόλης της παγκοσμιοποίησης μέσα απο αυτή τη μεταφορά, όπου τα σώματα μας στην πόλη αυτή είναι ως παρίες, όπως μας λεει η Sue Golding. Η σύγχρονη πόλη τρωτή, ευάλωτη αντιφατική, νοσεί. Μιά περιρρέουσα αγριότητα διαχέεται παντού.
Oi σημερινές μητροπόλεις είναι ο τόπος του aids. Πρόκειται για μια ασθένεια ένα σύνολο ασθενειών που γεννιέται απο την μολυσμένη πόλη αυτή όπως εχει διαμορφωθεί απο την παγκοσμιοποίηση και τους διαχωρισμούς που υπάρχουν και αυξανονται, απο την οικολογική καταστροφή, του πολέμους που αντηχούν στο αστικό τοπίο, τη κατάσταση εξαίρεσης, τη βιοπολιτική .
Εμείς σήμερα ζούμε μεταφορικά στις μητροπόλεις το AIDS που μοιάζει να έχει τρυπήσει το δέρμα της πόλης.
Ένα μεγάλο μέρος των μητροπολιτικών κατοίκων ζουν στη συνθήκη της διαρκούς εξαίρεσης.
Βέβαια απο την άλλη το AIDS είναι η ασθένεια του έρωτα που συχνά είναι η αρρώστια αυτών που δεν θέλουν να ζήσουν στις κανονιστικές δομές της κοινωνίας, η ασθένεια αυτών που δοκιμάζουν τον έρωτα, ερχόμενοι σε αντίθεση με την κοινωνία και τους κανόνες της.
Ο έρωτας απειλείται, υποστηρίζει ο Αλέν Μπαντιού, από τη νεοφιλελεύθερη λογική της εμπορευματοποίησης και του μηδενικού ρίσκου, από μια λογική που θεωρεί ως κινητήρια δύναμη της ζωής το ατομικό συμφέρον [4]. O έρωτας αποτελεί διαδικασία διακινδύνευσης, μακριά από αυτόν (τον έρωτα μηδενικού ρίσκου) που διαφημίζει η εποχή του καταναλωτισμού, και έχει βασικά στοιχεία του το ρίσκο και την περιπέτεια, ενάντια στην ασφάλεια του ασφαλιστικού συμβολαίου και την άνεση των περιορισμένων απολαύσεων.
Στην πόλη αυτή ο έρωτας είναι υπό απειλή….
Την δεκαετία του1970 ο Πιερ Παολο Παζολινι, έγραφε για την πόλη ως απόλυτο χώρο έμπνευσης, η περιφέρεια της Ρώμης που ζούσαν οι λούμπεν και περιθωριακοί, ήταν οι χώροι που κινούνταν οι ιστοριες του, οι ήρωές του όπου ο έρωτας ήταν παρών .
Είχε μόλις ολοκληρώσει την ταινία πρόκληση, την ταινία που μίλησε για τον φασισμό μέσα από σκηνές και πράξεις ωμής σεξουαλικής βίας: «Σαλό ή 185 μέρες στην κόλαση». Μια επικά βίαιη ταινία που ακολουθήθηκε από έναν βίαιο θάνατο που έγινε τον Νοέμβριο του 1975 στη μητροπολητική παραλία της Όστια στη Ρώμη που παρουσιαστηκε ως σεξουαλική δολοφονια αλλά ηταν πολιτική.
Σήμερα οι πόλεις είναι διαφορετικές απο την πόλη στα φιλμ και στη ποίηση του Pasolini, καθώς το αστικό τοπίο απορροφάει νέους κραδασμούς ασθενειας, και καθορίζεται απο τις πολλαπλές εξαιρέσεις, ακινητοποιήσεις , εγκλεισμούς ,βία,φτώχια ρατσισμό , με τα στρατόπεδα για τους μετανάστες στο εσωτερικό τους η σε κρυφες περιοχές των μητροπόλεων, με τις συνοικίες -φαντασματα που κατοικούν οι παρίες. Ο χαρακτήρας της ζωής για τις πολλές -ούς είναι επισφαλής και ευαλωτος. Ορισμένες ζωές δεν θεωρούνται καν ζωές δεν τους αναγνωρίζεται η ανθρώπινη ιδιοτητα, και δεν ταιριάζουν σε κανενα εννοιολογικό πλαίσιο για το ανθρώπινο..[5] Ο ρατσισμός είναι δομικό πρόβλημα ης κοινωνίας και την διατρέχει .
Ενδιαφέρον έχει η ανθρωπολογική ανάγνωση της ζωής όπως τη προτείνει η Navaro Yashin [6]βλέποντας τις εξαιρέσεις μεσα απο ακινητοποιήσεις, καθηλώσεις ,εγκλεισμούς.
Σε πολλές γειτονιές των πόλεων μοιάζει η ζωή να πεθαίνει με καθημερινή βία..
Τι συμβαίνει στην Αθήνα ;
Στην Αθήνα κυριαρχεί η λογική του διαχωρισμού και του περιορισμού. Άγχος, φόβος, μοναξιά, χαρακτηρίζουν τη πόλη. Οι κεντρικοί δρόμοι της κατοικούνται απο άστεγους, συνήθως βρίσκουν τον χώρο τους μέσα στις στοές. ΟΙ ουρές στα συσσίτια, οι άνθρωποι που ζητούν χρήματα στο δρόμο, εντείνουν την συνθήκη μιας πόλης που νοσεί.
Η οικονομική κρίση έχει συρρικνώσει σημαντικά την αγοραστική δυνατότητα των περισσότερων, κάνοντας όσουν νοικιάζουν να ασφικτυούν δουλεύοντας για να πληρώσουν το νοίκι, τα κοινόχρηστα, το ρεύμα, το νερό. Eπιχειρείται η βίαιη ανατροπή ενός καθεστώτος ιδιοκατοίκισης και μικροιδιοκτησίας που αποτέλεσε για δεκαετίες όχημα/εργαλείο αφομοίωσης και συντηρητικοποίησης των εκμεταλλευόμενων. Σήμερα η προαναφερθείσα κατάσταση μεταβάλλεται βίαια, λεηλατώντας τα σπίτια των φτωχότερων, είτε τα ελάχιστα εισοδήματα τουςμέσα απο διάφορα χαράτσια και οδηγεί πλήθη ανθρώπων στο δρόμο και στην ανέχεια.
Oι μετανάστες και κυρίως οι πρόσφυγες, σε πλήθη, σχηματίζουν τους νέους παρίες των δυτικών μητροπόλεων. Ζουν σε πάρκα, πλατείες, στοιβαγμένοι δεκάδες σε σπίτια, βορά στην καταστολή (ψυχική, σωματική κτλ) και την λεηλασία από τους μηχανισμούς του παρακράτους. Άνθωποι- σύγχρονοι δουλοπάροικοι, άνθρωποι- σκλάβοι,λάδι για την μηχανή των κάθε είδους μαφιών, δουλεμπόρων, ξενοδόχων, εκβιαστών κτλ. Πολλοί αν και ξέφυγαν απο πολέμους και απο επικίνδυνα ταξίδια στοιβάζονται σε ξενοδοχεία σε υπόγεια διαμερίσματα η στα κέντρα κράτησης όπου ζουν σε συνθήκες ανείπωτες.
Η διαπόμπευση των οροθετικών γυναικων απετέλεσε μια ηχηρή εκφραση αυτης της καταστασης.
Μέσα στη κρίση ,το AIDS κυριολεκτικά αυξήθηκε στην Αθήνα καθώς και οι θάνατοι απο αυτό .
Οπως αναφερει ο Γ Μαρνελάκης “Οι ομάδες κινδύνου συμπίπτουν με ένα ορισμένο κοινωνικό περίσσευμα καθιστούνται ευαλωτοι μέσω του αποκλεισμού του οποίου η κοινωνία επιτυγχάνει την ενότητα και την ακεραιότητά της των ομοφυλόφιλων,των έγχρωμων, των χρηστών ενδοφλέβιων ουσιών, των εργαζόμενων στον χώρο του σεξ και όλων των συνδυασμών των παραπάνω δηλαδή όλων εκείνων που υποστηρίζεται πως είμαστε υπερβολικά αφοσιωμένοι στις πρακτικές της ηδονής…”
Οπως και κάθε άλλη ασθένεια, το AIDS σε έναν κόσμο πρόνοιας θα αντιμετωπιζόταν με όλη τη συμπόνοια,τη κατανόηση και τους πόρους που απαιτούν άλλες μεγάλες υγειονομικές κρίσεις.
Δυστυχώς δεν ζούμε σε έναν κόσμο φροντίδας αλλά σε μια άνιση κατανομή των σχέσεων εξουσίας.
«Απαιτειται μια νέα θεώρηση του πολιτικού του κοινωνικού του ηθικού αυτού που ονομάζεται ανθρώπινο και σίγουρα της ευχαρίστησης και της διασκέδασης”
Τα πρόσωπα της πόλης είναι ανυπεράσπιστα, τα σώματα ευάλωτα. Στα στρατόπεδα τα πρόσωπα δεν διακρίνονται ουτε και στους άστεγους που ειναι με τις κουβέρτες στους δρόμους της Αθήνας.
Αν μας ενδιαφέρει να σταματήσουμε τους κύκλους της βίας είναι πολύ σημαντικό να αναρωτηθούμε τι μπορει να γίνει πολιτικά η οδύνη, πως μπορεί να μεταφραστεί η αλληλεγγύη και η συμπόνοια στο σώμα της πόλης. Τι μπορούν να γίνουν τα εκατοντάδες εγκαταλειμμένα κτίρια, που μπορούν να κατοικήσουν οι άστεγοι, πως μπορει ενα σισσύτιο να μην είναι συσσύτιο αλλα συνάντηση; Πως μπορούμε να ξαναδούμε τα πρόσωπα να αγγίξουμε τα σώματα μας, τα σώματα τους στις διαδρομές της πόλης, να ενδυναμώσουμε τις αντιστάσεις; Ποια η δύναμη της μαρτυρίας; Πως μπορουμε να απαντήσουμε συνολικά και ριζοσπαστικά στο παρόν στους πολλούς ανθρώπους που ζουν χωρις ρεύμα,νερό και τα βασικά αγαθά επιβίωσης ; Ας φυτέψουμε σπόρους. Αs καταλάβουμε τα κενά κτίρια της πόλης μας. Ας ερωτευτούμε..
ε.τ.
[1] Μαρνελάκης Γιώργος, (2014)Στενές επαφές Φύλου Σεξουαλικότητας και Χώρου,future Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
[2] Golding Sue, 1995 pariah bodies sexy bodies : The strange carnalities of feminism , Elisabeth Grosz Elspeth Probyn(epim) , Λονδίνο ,Routleddge
[3] Sontag Susan (1989)Aids its Metaphors .Νεα Υόρκη Farrar, Straus and Giroux
[4] Αλαιν Μπαντιού (2013),Εγκώμιο για τον έρωτα, εκδ. Πατακης
[5] Τζουντιθ Μπάτλερ Ευαλωτη ζωή
[6] Yael Navaro Yashin, The life is dead here, sensing the political in no man,s land anthropological theory, published by sage