Τοποθεσία:Mother Teresa square, Τίρανα
Se haceel camino par andar John Holoway
Η δράση του συλλογικού υποκειμένου Δίκτυο ΝομαδικήςΑρχιτεκτονικής στα Τίρανα (συμμετείχαν οι Μαρία Δαμκαλίδη, Στέφανος Χανδέλης, Ελένη Τζιρτζιλάκη) πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Mother Theresa στο κέντρο της πόλης των Τιράνων. Αποτελούσε μέρος του προγράμματος Tirana Architecture Week. Ο Stefano Boeri1 σημειώνει για τα Τίρανα: “Τα σύγχρονα Τίρανα είναι μια πόλη που δονείται από το ατομικιστικό πλήθος, άγρια, αλαζονική” Πράγματι τα Τίρανα είναι ένα κολλάζ διαφορετικών χρονικών στιγμών μιας πόλης που συχνά προκαλεί αλλά και αναστατώνει. Η πλατεία Mother Theresa είναι μια ακατοίκητη, απέραντη πλατεία με μνημεία από τη κομμουνιστική περίοδο που περικλείεται από αυτοκινητόδρομους. Βρίσκεται στον κεντρικό άξονα της πόλης, στην άλλη πλευρά βρίσκεται η γνωστή πλατεία Skanderbeg.
Η πλατεία αποτελεί ένα αστικό κενό, δεν χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος. Είναι αφιλόξενη, στρωμένη με τσιμέντο,με ένα συντριβάνι που δεν λειτουργεί.Το στοίχημα ήταν η κατοίκηση και ο μετασχηματισμός της σε κατοικημένο χώρο μεσα από τη δράση. Στην πλατεία το σούρουπο την Τετάρτη 10/10/2012 τοποθετήθηκε ένα μακρόστενο τραπέζι και στην οθόνη στο εσωτερικό του σιντριβανιού παρουσιάστηκε το βίντεο Breaking the borders, διαδρομές στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας την περίοδο 2010-2011. Στο τραπέζι υπήρχε το φαγητό που φτιάχτηκε μαζί με αλβανές-αλβανούς φίλες & φίλους στη κουζίνα του εστιατορίου του Πανεπιστημίου Polis όπου μας βοήθησε εξαιρετικά και ήταν ιδιαίτερα φιλόξενη η αρχιμαγείρισσα του εστιατορίου. Το φαγητό που φτιάξαμε «μελιτζανες ιμάμ» χωρίς αρχικά να το γνωρίζουμε, η ελληνική και η αλβανική κοινότητα, ήταν το ίδιο. Όταν το βίντεο άρχισε ήταν διαφορετικό να το βλέπεις εδώ με όλα αυτά τα φωτάκια τριγύρω, με τα κομμουνιστικά κτίρια στο βάθος.
Οι ελιές, η φέτα, η σαλάτα με κάπαρη,τα παξιμάδια που είχαμε μεταφέρει μέσα στη βαλίτσα από την Ελλάδα, απλώθηκαν μαζί με το φαγητό που φτιάξαμε εκεί, στο μεγάλο τραπέζι. Όλοι έτρωγαν με όρεξη, συζητούσαν, γελούσαν.
Μερικά τσιγγανάκια ήλθαν να φάνε μαζί μας στη πλατεία και καθίσαν γύρω από το συντριβάνι. Η αστυνομία πολύ σύντομα ήλθε να τα διώξει από το χώρο αν και είπαμε ότι είναι προσκεκλημένοι μας και δεν μας ενοχλούν, επέμεναν όμως και τα έδιωξαν. Συνεχίσαμε το φαγητό, τη συζήτηση για την Αθήνα τα Τίρανα, τη κρίση, ανακαλύψαμε ότι κάποιοι Αλβανοί φίλοι μας μιλούσαν ελληνικά καθώς είχαν μείνει χρόνια στην Ελλάδα, η ότι η μητέρα ενός φίλου μας ήταν Ελληνίδα. Πολλοί μιλούσαν ιταλικά καθώς είχαν ζήσει στην Ιταλία και κάποιοι ήταν Ιταλοί αρχιτέκτονες που ζούσαν στα Τίρανα. Κάποιος στο τραπέζι είπε ότι του κάνει εντύπωση αυτή η δράση γιατί, Έλληνες και Αλβανοί τρώνε μαζί, άλλος ότι πρώτη φορά βρίσκεται κόσμος στη πλατεία. Η δράση αυτή καταγράφτηκε σε βίντεο,το μοντάζ έγινε την επόμενη μέρα στο ξενοδοχείο με καφέ και τσιγάρα, και παρουσιάστηκε στο Tirana Εxpress, που ήταν ένας πολύ ιδιαίτερος χώρος που βρίσκεται κοντά στον κεντρικό σταθμό. Οι συμμετοχές αφορούσαν τις πλατείες «Vibrant Squares Revival of city squares in Balkan cities a platform for transforming public spaces in vibrant places” ήταν πολύ καλές, με ενδιαφέροντες βαλκάνιους καλλιτέχνες, με τον αυστριακό Oliver Ressler take the square, group Zimmerfrei Panorama Bologna, την Verica Kovachevska Enver’s pioneers, performance Skenderbeg square, Armando Lulaj Fecal Justice, Studio 203 Sum to zero, AMAZELab Open City Balkani, Network Nomadic Architecture Breaking the Borders, Fotovolida. Στο χώρο παρουσιάστηκαν δύο βίντεο, η δράση στη πλατεία Mother Teresa παράλληλα ένα μικρό βίντεο από το Breaking the borders.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τον επιμελητή και καλλιτέχνη Stefano Romano και τις φίλες και τους φίλους στα Τίρανα για την μοναδική ευκαιρία που μας έδωσαν να κάνουμε αυτή τη δράση σ αυτή την τόσο κοντινή -μακρινή πόλη. των Βαλκανίων.
Video documentation of action in Tirana Express, The Pythagoras (un)constant curated by Stefano Romano. Revival the city squares in balkan Cities a platform for transforming public spaces into vibrant places.
1 Andrea Bulleri,(2012)Tirana contemporaneita sospesa, quodlibet studio citta e paesaggio.